به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

احتمال وجود آب در سیاره زهره

تاریخ انتشار: ۲۱ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۱۲۵۳۸

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ محققان دانشگاه شیکاگو از گروه علوم ژئوفیزیک، یک مدل جدید وابسته به زمان از ترکیب اتمسفر زهره برای کشف این ادعا‌ها ساخته اند. به گفته محققان، آب در همه جای منظومه شمسی معمولاً به شکل یخ یا گاز اتمسفر وجود دارد، هرچند گاهی اوقات به شکل مایع نیز دیده می‌شود. آب در تمام سیارات، بسیاری از قمرها، از حلقه بیرونی کمربند سیارکی درونی تا کمربند یخی کویپر و راه خروج تا ابر دور اورت، وجود دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

زهره سیاره‌ای کمی کوچکتر از سیاره ما و گرم، خشک و صخره‌ای است، با مقدار کمی بخار آب در جو غلیظ دی اکسید کربن و مطالعات قبلی تلاش کرده اند تا مدل گذشته جوی آن را بسازند. بسته به اینکه مدل‌های گذشته چگونه ساخته شده اند، تصاویر اقلیمی بسیار متفاوت ظاهر می‌شوند.
زهره ممکن است همیشه یک سیاره آشفته گرم غیرقابل سکونت بوده باشد که در طول تبلور اقیانوس ماگمایی خود اکسیژن خود را از دست داده و هرگز آب مایع روی سطح خود تشکیل نمی‌دهد. بدون هیچ راهی برای جداسازی کربن، دی‌اکسید کربن روزافزون اتمسفر، سیاره را در یک پتوی سنگین ضخیم می‌پیچید که منجر به فشار اتمسفر کنونی در سطح ۹۲ برابر بیشتر از زمین شده و زهره را علی‌رغم فاصله دو برابر از خورشید، داغ‌تر از عطارد کرده است.
اما مدل‌های دیگر نشان می‌دهد: در اوایل منظومه شمسی، زمانی که تابش خورشیدی ۳۰ درصد کمتر بوده است، زهره احتمالا دمای سطح متوسطی با جو بسیار نازک‌تر و توده‌های آب مایع روی سطح و شاید اقیانوس‌هایی تا ۷۰۰ میلیون سال پیش داشته است.
محققان دانشگاه شیکاگو تصمیم گرفتند با ساخت مدلی به این سوال بپردازند. پژوهشگران رویکرد منحصر به فردی را اتخاذ کردند و ابتدا فرض کردند زمانی اقیانوسی با آب و هوای قابل سکونت وجود داشته است، بنابراین مدل کامپیوتری را با انبوهی از سطوح مختلف اقیانوس پر کرده و این اقیانوس‌ها را از طریق سه فرآیند مختلف تبخیر و حذف اکسیژن به پیش بردند. محققان این مدل را با سه نقطه شروع مختلف وابسته به زمان، در مجموع ۹۴ هزار و ۸۰ بار، با سیستم امتیازدهی اجرا کردند.
بر اساس نتایج مطالعه از ۹۴ هزار و ۸۰ اجرا، تنها چند صد مورد در محدوده اتمسفر واقعی زهره قرار داشتند که امروز می‌بینیم. دوران فرضی قابل سکونت در زهره باید قبل از ۳ میلیارد سال پیش با حداکثر عمق اقیانوس ۳۰۰ متر در سراسر سطح آن به پایان برسد. نتایج نشان می‌دهد که زهره بیش از ۷۰ درصد از تاریخ خود یعنی چهار برابر بیشتر از برخی تخمین‌های قبلی، غیرقابل سکونت بوده است.
دانشمندان به طور منطقی مطمئن هستند که آب مایع در یک سیاره سنگی برای وجود حیات مورد نیاز است، زیرا ما یک نمونه از حیات در یک سیاره سنگی مرطوب داریم و هیچ چیز دیگری برای مقایسه با آن وجود ندارد. با توجه به سوابق فسیلی، تصور می‌شود که حیات روی زمین حدود ۳٫۵ تا ۴ میلیارد سال پیش آغاز شده است و زمانی که ساعت مولکولی تکامل را تخمین می‌زنیم، به حدود ۴٫۵ میلیارد سال پیش باز می‌گردد. اگر زهره ۳ میلیارد سال پیش آب مایع روی سطح خود داشت، می‌توانست حاوی حیات باشد.
شرح کامل این مطالعه در مجله تخصصی PNAS منتشر شده است.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: میلیارد سال پیش آب مایع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۱۲۵۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

در انتظار روزهای خوب برای«زهره» اصلی ترین آبریز کشور

به گزارش خبرنگار مهر، کشت و کار کشاورزی در این دو دشت با توجه به کیفیت رودخانه زهره طی سالیان متمادی دارای نقصان فزاینده بوده است.تا آنجا که طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی شاخص بنیادین عملکرد در واحد سطح در اراضی مشروب از رودخانه زهره در این دو منطقه در حدود یک چهارم میانگین کشوری است.

در این شرایط امید می‌رود تا به آبگیری سد چمشیر و بهبود نسبی کیفیت آب رها شده از این سد، بازدهی فعالیت کشاورزی در این دو دشت به تدریج بهبود یابد.

سد چمشیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد، روی رودخانه زهره ساخته میشود. این سد یکی از بلندترین سدهای وزنی ایران از نوع بتنی غلتکی با ارتفاع ۱۵۰ متر است. مخزن سد چم شیر ۲.۳ میلیارد مکعب ظرفیت دارد. ظرفیت نیروگاه برقابی این سد ۱۷۶ مگاوات به علاوه نیروگاه جریانی به ظرفیت ۱۱ مگاوات است. هدف از احداث این سد، تنظیم جریان آب و تعدیل کیفیت آب رودخانه و بهبود آب کشاورزی در پایین دست است.

در حالت طبیعی رودخانه زهره برخلاف نام زیبایش، یک رودخانه سیلابی و وحشی است و شدت شوری آب این رودخانه در بازه هایی از زمان به حدی بوده است که عملاً مصارف کشاورزی در این رودخانه غیرممکن میگردید. کیفیت بسیار متفاوت و همچنین سیلابی بودن زهره، سبب شده تا حیات شرق خوزستان به اندازه کافی از این رودخانه بسیار مهم منتفع نباشد. از سوی دیگر، هیچ ابزار مدیریت منابع آبی پیش از سد چمشیر، روی این رودخانه احداث نشده و تمامی آورد آبی آن پس از گذر از شرق خوزستان و استان بوشهر به خلیج فارس میریخت.

با تاکید دوباره بر هدف بهبود شرایط کیفی و کمی آب رودخانه زهره توسط سد چمشیر، سازوکار احداث سد نیز به این منوال است که موقعیت قرارگیری و محور این سد به نحوی تعیین شده است که بتواند آورد آبی سیلابی رودخانه زهره را کنترل کند و کمترین میزان شورابه نیز در مخزن سد قرار گیرد. با تنطیم جریان آب رودخانه زهره در تابستان که آورد رودخانه زهره کاهش می یابد، با رهاسازی آب دبی بیشتری وارد رودخانه شده و شوری آب رودخانه زهره در پایین دست سد را پس از چشمه های شور بعد از سد تعدیل میکند. بنابراین با تنظیم جریان آب، کیفیت آب رودخانه زهره در پایین دست سد تعدیل شده و آب با کیفیت بهتری از لحاظ شوری در اختیار کشاورزان قرار خواهد میگیرد.

تمامی اراضی کشاورزی هندیجان بدلیل شوری بالای رودخانه زهره و کاهش دبی رودخانه خصوص در فصل تابستان امکان کشاورزی ندارند. همانطور که در نمودار تهیه شده توسط مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت جهاد کشاورزی از شهرستان هندیجان می بینید، میزان سطح اراضی تحت کشت بین سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۴۰۲ از حدود ۱۵ هزار هکتار تا ۲۹ هزار هکتار متغیر بوده است.

نیمی از مردم هندیجان به شغل دامداری و کشاورزی مشغول هستند و معیشت شان وابسته به رودخانه زهره است. دشت هندیجان یکی از مناطق مهم کشت گندم در استان خوزستان است که بدلیل شوری آب و خاک و عدم برنامه ریزی صحیح آبیاری، از عملکرد و بهره وری مصرف پایینی در کشت گندم برخوردار است.

در سالهای گذشته بدلیل شوری بالای و کاهش شدید دبی رودخانه زهره، کشاورزان با عدم امکان کشت محصول در بسیاری از اراضی مواجه بوده و همین امر باعث کاهش درآمد خانوارها و ناامیدی آنها از کشاورزی شده است. بطور مثال در زمستان سال ۱۳۹۶، کشاورزان هندیجانی با تجمع در برابر فرمانداری هندیجان نسبت به عدم رهاسازی آب از ابتدای سال زراعی برای آبیاری ۲۴ هزار هکتار اراضی کشاورزی خود اعتراض کردند.

براساس اعلام فرماندار این شهرستان، در سال زراعی جاری ۱۴۰۳ سطح اراضی زیر کشت به ۳۵ هزار هکتار رسیده است. مسلماً این میزان سطح زیرکشت گندم در ۲۰ سال گذشته امکان پذیر نبوده است و یکی از عوامل میتواند تنظیم جریان آب رودخانه زهره با سد چمشیر و اطمینان به بخش کشاورزی از تامین آب مورد نیاز در افزایش سطح زیر کشت در این شهرستان باشد. باید یادآور شد که مشکل کشاورزی در هندیجان در حال حاضر تنها تامین آب نیست. کشاورزان به مواردی مانند کمبود تامین سوخت برای کشاورزی، شوری خاک، بالا بودن بهای کود و سموم کشاورزی و همچنین عدم ساخت زیرساخت های مورد نیاز کشاورزی مانند شبکه های آبیاری و زهکشی اشاره دارند.

میانگین برداشت گندم در استان خوزستان حدود چهار تا ۴.۵ تن در هر هکتار است. توجه به آمار سطح تولید محصول در شهرستان هندیجان نشان میدهد که میزان تولید در سطح هکتار در این شهرستان تقریباً یک چهارم میانگین در استان خوزستان بوده است. شرایط جغرافیایی و محل تامین آب کشاورزی که از رودخانه شور زهره است، در اصل امکان تولید بالا و چشمگیر محصولات کشاورزی را در این اراضی بطور طبیعی نمی دهد. با توجه به شوری بالای خاک در این محدوده نمیتوان انتظار داشت که تنها با تنظیم کمی و کیفی جریان رودخانه زهره، شاهد شکوفایی کشاورزی در این دشت باشیم. در واقع باید پذیرفت که رهاسازی آب از سد چمشیر با کیفیت بهتر آب در تابستان با شوری کمتر بخشی از مشکلات کشاورزی را حل می کند.

کد خبر 6093223 فاطمه صفری دهکردی